मंडळी आज पेट्रोल आणि डिझेलच्या दरांमध्ये काही प्रमाणात वाढ झाली आहे. सध्या नांदेडमध्ये पेट्रोलचा दर प्रति लिटर ₹104.25 आहे, तर डिझेलचा दर ₹90.79 प्रति लिटर आहे. महाराष्ट्रात इतर शहरांमध्येही पेट्रोल आणि डिझेलचे दर थोड्या फार फरकाने बदलू शकतात, पण साधारणपणे या दरांमध्ये काही प्रमाणात साम्य असते.
पेट्रोल आणि डिझेलचे दर वाढण्याचा एक मुख्य कारण म्हणजे आंतरराष्ट्रीय कच्च्या तेलाच्या दरांतील बदल. कच्च्या तेलाच्या दरामध्ये होणारी चढ-उतार या इंधनांच्या दरावर थेट परिणाम करतो. याशिवाय, जागतिक स्तरावर असलेले आर्थिक घटक, रुपया-डॉलरचा विनिमय दर, तसेच भारत सरकारच्या पॉलिसीमध्ये बदल यांमुळेही इंधन दरांमध्ये बदल होऊ शकतात.
राज्य सरकारचे कर आणि शुल्क
महाराष्ट्रात पेट्रोल आणि डिझेलवर राज्य सरकारकडून मूल्यवर्धित कर (VAT) आणि इतर स्थानिक शुल्क आकारले जातात. या करांच्या व अधिक शुल्काच्या परिणामी, इंधनाच्या दरांमध्ये काही प्रमाणात वाढ होऊ शकते. राज्य सरकाराच्या धोरणानुसार हे शुल्क आणि कर दर काही प्रमाणात वेगवेगळ्या राज्यांमध्ये बदलत असतात, ज्यामुळे एकाच राज्यात दरांचा बदल होऊ शकतो.
दराचे दैनिक बदल
पेट्रोल आणि डिझेलचे दर दररोज सकाळी 6 वाजता अपडेट केले जातात. हे दर मुख्यतः आंतरराष्ट्रीय कच्च्या तेलाच्या किमतींवर आधारित असतात. कच्च्या तेलाच्या किमतींमध्ये होणारे बदल आणि जागतिक बाजारातील परिस्थिती या दरांच्या बदलासाठी कारणीभूत ठरतात. कधी कधी, जागतिक बाजारात असलेल्या राजकीय किंवा आर्थिक घडामोडींचा देखील इंधनाच्या दरांवर परिणाम होऊ शकतो.
आणखी एक महत्वाचा घटक म्हणजे रुपया आणि डॉलर दरातील बदल. भारत हा एक मोठा तेल आयात करणारा देश आहे आणि त्यामुळे डॉलरमध्ये होणारी चढ-उतार भारतीय इंधनाच्या दरांवर थेट परिणाम करते. जर डॉलरचा दर वाढला, तर इंधनाच्या किमती देखील वाढू शकतात.
पेट्रोल आणि डिझेलचे दर हे अनेक घटकांवर अवलंबून असतात. स्थानिक कर, आंतरराष्ट्रीय कच्च्या तेलाच्या दरात होणारे बदल, तसेच जागतिक आर्थिक स्थिती यामुळे दरांमध्ये नियमित बदल होतो. त्यावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी भारत सरकार आणि राज्य सरकार वेळोवेळी विविध उपाययोजना करत असतात. त्यामुळे नागरिकांना हे लक्षात ठेवलं पाहिजे की, इंधनाच्या दरांचा बदल हा एक सततचा आणि नियमित प्रक्रिया आहे, जो जागतिक बाजारातील परिस्थितीवर आधारित असतो.
